زاهدان – سیستان و بلوچستان محروم‌ترین استان کشور در شاخص‌های آموزشی است و در کمبود معلم و مدرسه رکورددار در بین ۳۱ استان ایران است.
خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها – سید امیرحسین عظیمی: «در برابر دانش‌آموزان سیستان و بلوچستانی شرمسارم»، این شاه‌بیت صحبت‌های وزیر آموزش‌وپرورش در شورای عالی آموزش‌وپرورش سیستان و بلوچستان در آخرین سفر وی به این استان بود که میزان محرومیت شاخص‌های آموزشی در استان را نشان می‌دهد.
سیستان و بلوچستان بدترین شرایط در بین ۳۱ استان کشور در شاخص‌های آموزشی را دارد. وزیر آموزش‌وپرورش می‌گوید: سیستان و بلوچستان برای ما در اولویت است چراکه وقتی استان‌های کشور را از نظر امکانات و وضعیت آموزش و پرورش رتبه‌بندی می‌کنیم آذربایجان غربی جزو ضعیف‌ترین استان‌هاست اما فاصله شاخص‌های سیستان و بلوچستان با آذربایجان غربی بسیار زیاد است و اگر بتوانیم وضعیت آموزش‌وپرورش سیستان و بلوچستان را به آذربایجان غربی برسانیم، شاهکار کرده‌ایم.
اما اگر به آمارهای موجود از زبان مدیران استانی در سیستان و بلوچستان بپردازیم شاهکاری که وزیر از آن صحبت می‌کند را بهتر درک خواهیم کرد.
سیستان و بلوچستان برای رسیدن به شاخص‌های کشوری ۱۱ هزار کلاس درس جدید می‌خواهد
مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس سیستان و بلوچستان می‌گوید: سیستان و بلوچستان پایین‌ترین سرانه فضای آموزشی را در کشور دارد چرا که متوسط زیربنای فضای آموزشی در کشور ۵.۳۴ مترمربع و در سیستان و بلوچستان ۳.۱۱ مترمربع است.
رسول راشکی در گفت و گو با خبرنگار مهر، می‌افزاید: برای رسیدن فضاهای آموزشی سیستان و بلوچستان به متوسط کشوری نیازمند ساخت افزون بر ۱۱ هزار کلاس درس جدید با زیربنای یک‌میلیون مترمربع فضای آموزشی هستیم و این در حالی است که همین حالا هم از ۱۸ هزار و ۹۳۴ کلاس درسی که در سیستان و بلوچستان وجود دارد ۶ هزار و ۱۸۱ مورد از آن‌ها تخریبی است و نیازمند تخریب کامل و بازسازی و ۴ هزار و ۳۵۸ مورد آن نیز نیازمند مقاوم‌سازی است.
وی در عین حال می‌گوید: با آنکه در چند سال اخیر از رتبه ۲۸ جذب تعهدات خیران مدرسه‌ساز در بین استان‌های کشور به رتبه ۵ ارتقا یافتیم اما همچنان در تخصیص اعتبارات برای ساخت مدرسه مشکل داریم.
کمبود فضای آموزشی در سیستان و بلوچستان به‌قدری است که مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس می‌گوید: با توجه به کمبود فضاهای آموزشی در استان با همکاری علمای مذهبی در روستاها و نقاطی که مدرسه وجود ندارد، مردم خانه‌ها و مساجد را با رعایت موازین شرعی جهت آموزش در اختیار آموزش‌وپرورش قرار می‌دهند.
کمبود بیش از ۱۲ هزار معلم در سیستان و بلوچستان
مدیرکل آموزش و پروش سیستان و بلوچستان نیز می‌گوید: هم‌اینک بیش از ۶۲۰ هزار دانش‌آموز سیستان و بلوچستان در ۶ هزار و ۳۰۰ مدرسه تحصیل می‌کنند و ۳۶ هزار و ۷۰۰ فرهنگی نیز سکان‌دار تعلیم و تربیت در این استان هستند.
علیرضا نخعی در گفت و گو با خبرنگار مهر، می‌افزاید: میانگین نرم کشوری به ازای هر ۱۲ دانش‌آموز یک معلم است و این در حالی است که بدترین وضعیت را استان سیستان و بلوچستان دارد چرا که در این استان به‌ازای هر ۱۸ دانش‌آموز یک معلم وجود دارد.
همچنان در استان سیستان و بلوچستان بالغ بر ۱۲ هزار و ۶۰۰ نفر کمبود معلم وجود داردوی با اشاره به اینکه در ۶ سال اخیر افزون بر ۱۳ هزار نفر جذب آموزش‌وپرورش سیستان و بلوچستان شده اند، تصریح می‌کند: اما همچنان در استان سیستان و بلوچستان بالغ بر ۱۲ هزار و ۶۰۰ نفر کمبود معلم وجود دارد.
مدیرکل آموزش‌وپرورش سیستان و بلوچستان اضافه می‌کند: نیروهایی که در ۶ سال اخیر جذب آموزش‌وپرورش شده‌اند فارغ التحصیل دانشگاه فرهنگیان نیستند از همین رو نیاز به آموزش های مختلف دارند که اعتبارت آموزش‌وپرورش برای آماده‌سازی آن‌ها کافی نیست.
نخعی خاطرنشان می‌کند: کمبود ۱۲ ھزار معلم در استان را با نیروهای خرید خدمت، سرباز معلم ھا، شیفت مخالف و دعوت به کار از بازنشستگان جبران می‌کنیم؛ در سیستان و بلوچستان ۲ ھزار و ۹۶۰ نیروی خرید خدمت و ۸۰۰ نفر سرباز معلم وجود دارد که بیشترین تعداد سرباز معلم در بین استان‌های کشور است.
مدیرکل آموزش‌وپرورش سیستان و بلوچستان می‌گوید: یک‌راه دیگر برای جبران کمبود نیروی انسانی افزایش سهمیه دانشگاه فرهنگیان است که پیشنهاد ۲ برابر شدن این ظرفیت را به وزیر دادیم و با آن موافقت شد و در انتظار تصویب آن هستیم.
نخعی اضافه می‌کند: امیدواریم با تدابیری که اندیشیده شده تا ۵ سال آینده مشکل کمبود معلم را در محروم‌ترین استان کشور مرتفع کنیم.
توزیع قطره‌ای اعتبارات پروژه عدالت آموزشی در محروم‌ترین استان کشور
هرچند مدیرکل آموزش‌وپرورش سیستان و بلوچستان قول مساعد برای رفع کمبود معلم می‌دهد اما آنچه از شواهد موجود برمی‌آید حالا حالاها رفع محرومیت آموزشی در این استان امکان ندارد.
دولت یازدهم برای رفع محرومیت‌های آموزشی در سیستان و بلوچستان ۵۷۰ میلیارد تومان در قالب پروژه عدالت آموزشی در مدت ۵ سال به این استان اختصاص داد اما به گفته مسئولان استانی تخصیص‌هایی که صورت می‌گیرد، کافی نیست.
به گفته حسن نوروزی معاون مدیرکل آموزش‌وپرورش سیستان و بلوچستان «در سال گذشته تنها ۷۰ میلیارد تومان از این مبلغ به استان تخصیص‌یافته است» بااین‌حال آماری هم از تخصیص امسال منتشرنشده اما از شواهد پیداست که با آنکه دو سال گذشته اما کمتر از نصف این مبلغ به استان تخصیص‌یافته است.
تأسیس اداره‌کل آموزش‌وپرورش جنوب سیستان و بلوچستان بهترین راهکار برای رسیدگی به محرومیت‌ها
اما کمبود فضای آموزشی و معلم در جنوب سیستان و بلوچستان شرایطی به‌مراتب فاجعه‌بارتر را ایجاد می کند تا جایی که بسیاری از مسئولان محلی و نمایندگان مجلس در منطقه بلوچستان بهترین راهکار برای رفع کمبودها در پهناورترین و محروم‌ترین استان کشور را تأسیس اداره‌کل آموزش‌وپرورش جنوب سیستان و بلوچستان می‌دانند.
نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی می‌گوید: با توجه به کمبودهای عمقی آموزشی در منطقه بلوچستان باید هرچه سریع‌تر اداره‌کل آموزش‌وپرورش جنوب استان به مرکزیت چابهار تأسیس شود چرا که تنها در شهرستان‌های چابهار، نیک شهر، کنارک و قصرقند با کمبود ۳ هزار معلم و بیش از ۵ هزار و ۷۰۰ کلاس درس مواجه هستیم.
در بین شهرهای بلوچستان چابهار بدترین شرایط آموزشی را دارد یعنی چابهار با آنکه اهمیتی ملی و بین‌المللی دارد رکورددار پایین‌ترین شاخص‌های آموزشی در کشور استعبدالغفور ایران نژاد در گفت‌وگو با خبرنگار مهر می‌افزاید: در بین شهرهای بلوچستان چابهار بدترین شرایط آموزشی را دارد یعنی چابهار با آنکه اهمیتی ملی و بین‌المللی دارد رکورددار پایین‌ترین شاخص‌های آموزشی در کشور است.
وی تصریح می‌کند: سرانه فضای آموزشی در شهرستان چابهار شامل چابهار و بخش «دشتیاری» به کمتر از ۲ مترمربع و در خود شهر چابهار به کمتر از نیم مترمربع می‌رسد و این در حالی است که میانگین کشوری چیزی حدود ۵.۳۴ مترمربع به ازای هر دانش‌آموز است.
چابهار رکورددار محرومیت آموزشی در محروم‌ترین استان کشور
نماینده مردم چابهار، کنارک، نیکشهر و قصرقند خاطرنشان می‌کند: از میان بیش از ۵ هزار کلاس درسی که نیاز است در حوزه انتخابیه من برای رسیدن به سرانه مطلوب ساخته شود تنها ۲ هزار کلاس درس ویژه چابهار است و از میان ۳ هزار کمبود معلم نیز ۲ معلم تنها در شهرستان ۲۸۴ هزارنفری چابهار کمبود داریم.
وی اضافه می‌کند: ساخت ۷۶۱ کلاس درس در شهرستان چابهار و بخش «دشتیاری» نیاز است تا سرانه فضاهای آموزشی این شهرستان به میانگین کشوری نزدیک شود.
به گفته ایران نژاد در شهر چابهار هم چنان مدارس تخریبی زیادی وجود دارد که عمدتا در مناطق حاشیه نشین است که اگر به‌موقع به آن‌ها رسیدگی نشود، مشکلات جبران‌ناپذیری را به وجود خواهد آورد.
نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی می‌گوید: شهرستان‌های چابهار، کنارک، نیک شهر و قصرقند با بیش از ۵۰۰ هزار نفر جمعیت بدترین وضعیت فضاهای آموزشی در کشور را دارند و باید هر چه سریع‌تر وزارت آموزش‌وپرورش و اداره کل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس مشکلات کمبود فضای آموزشی و امکانات را مرتفع کنند.
وی بابیان اینکه استخدام حداقل ۴ هزار نیروی انسانی بومی جدید و کارآمد مورد نیاز شدید مدارس چابهار، کنارک، قصرقند و نیکشهر است، تصریح می‌کند: متأسفانه در استخدام‌های چند سال اخیر، نیروهای موجود و گذشته اکثراً به نقاط خوش آب‌وهوا انتقال‌یافته‌اند و کلاس‌ها با مشکل جدی روبه‌رو هستند.
عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی می‌گوید: سالها شعار حل مشکلات مدارس داده‌شده اما در عمل سرانه فضای آموزشی به ازای هر دانش‌آموز در جنوب سیستان و بلوچستان به نصف میانگین کشوری هم نمی‌رسد.
ایران نژاد اضافه می‌کند: شعار عدالت آموزشی زمانی در این منطقه اجرایی می‌شود که از هم‌اکنون در مناطق شهری و روستایی شهرستان‌های چابهار، نیکشهر، قصرقند و کنارک ساخت و تجهیز سالانه بیش از ۳۰۰ تا ۴۰۰ کلاس درس برای هر شهرستان تأمین اعتبار و اجرایی شود، آن‌وقت می‌توان ادعا کرد که بعد از پنج سال با ساخت ۵ هزار و ۷۰۰ کلاس درس جدید سرانه فضای آموزشی این منطقه به میانگین کشوری برسد.
نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی بابیان اینکه ارتقای شاخص‌های آموزشی در چابهار همت سرمایه‌گذاران را می‌طلبد، خاطرنشان می‌کند: با توجه به محدودیت‌های دولتی از سرمایه‌گذاران صنایع مختلف ملی در حوزه سواحل مکران به‌ویژه مجتمع‌های فولاد و پتروشیمی انتظار می‌رود برای ساخت حداقل ۷۰۰ کلاس درس جدید، تأمین تجهیزات سرمایشی، نوسازی و تعمیر مدارس همت کنند تا بخشی از مشکلات در این حوزه آموزشی مرتفع شود.
هرچه که باشد سیستان و بلوچستان علی رغم ظرفیت‌های بی‌بدیل، محروم‌ترین استان کشور در ابتدایی ترین شاخص‌های توسعه ای است و باید با نگاهی ویژه به محرومیت‌های این استان پرداخته شود؛ محرومیتی که وزیر آموزش‌وپرورش شاید با اظهار شرمساری و فراخوان عمومی برای ساخت مدرسه در سیستان و بلوچستان بهتر آن را درک کرده است.
